.... درگیری تظاهرکنندگان با نیروی انتظامی در ساعت های بعد نیز ادامه یافت زیرا تظاهرکنندگان در هر یک از این مراحل قصد داشتند بار دیگر از کوی دانشگاه بیرون آیند و تجمعات خود را به خیابان بکشانند. نیروی انتظامی نیز بنا بر وظیفه ای که برعهده داشت، از این کار ممانعت به عمل می آورد. بنابراین علاوه بر حوادثی که در چند ساعت اول روز جمعه در کوی دانشگاه تهران روی داد، در تمام طول روز جمعه اوضاع کوی متشنج و ملتهب بود و در مراحلی نیز به درگیری منجر شد.

کسانی که در این روز به سوی کوی دانشگاه تهران شتافتند عبارت بودند از : وزیر کشور(موسوی لاری)، وزیر فرهنگ و آموزش عالی(مصطفی معین)، وزیر بهداشت و درمان(فرهادی)، معاون وزیر بهداشت و درمان(خاتمی)، رئیس دانشگاه علوم پزشکی تهران( ظفرقندی)، معاون سیاسی وزارت کشور(تاج زاده)، جمعی از نمایندگان مجلس و معاونان و مدیران کل برخی وزارتخانه ها و سازمان ها و ... علاوه بر افراد فوق الذکر، برخی از افراد شورای شهرتهران، اعضای دفتر تحکیم وحدت و تعدادی افراد دیگر. بعضی از افرادی که در این روز به عنوان همدلی و همنوایی با دانشجویان و تظاهرکنندگان به کوی دانشگاه رفتند به سخنرانی هم پرداختند، که برخی از این سخنرانی ها با تحریک بیشتر  و ملتهب کردن جو در راستای اهداف سیاسی از آن بهره بردند، مثلا تاج زاده گفت: ”باید از این فرصت به دست آمده بهترین استفاده را کرد، اگر ما یک مومن کیس و با باسیاست باشیم می توانیم از این اتفاق و حادثه پیش آمده حداکثر استفاده را ببریم“. مساله دیگری که در این روز موجب التهاب و افزایش تحریک دانشجویان شد، مطرح شدن موضوع استعفای دسته جمعی مسئولان دانشگاهی و مسئولان وزارتخانه های مرتبط با دانشگاه بود.

بعضی حتی از پا را از این هم فراتر نهادند و امتحان های واحدهای آموزشی خود را لغو کردند تا دانشجویان فرصت داشته باشند در تحصن ها و تظاهرات شرکت کنند. به موازات این امر دفتر تحکیم وحدت نیز یک هفته عزای عمومی اعلام کرد و از همه دانشجویان خواست از شرکت در جلسات امتحان خودداری کنند، اقدامی که می توانست به گسترش بحران منجر شود. موضوع دیگری که روز جمعه برجستگی خاصی داشت، تبلیغات شدید برخی عناصر و گروههای سیاسی درباره تعداد مجروحین و کشته شدگان واقعه ی کوی دانشگاه بود. در حالی که در حوادث بامداد روز جمعه کسی کشته نشده بود، و تنها کشته ی درگیری های چند روزه، افسر وظیفه ای به نام عزت ابراهیم نژاد بود که شب حادثه به عنوان مهمان دانشجویان در کوی حاضر بود و در ظهر جمعه به طور مشکوکی به قتل رسید. 

طراحان تظاهرات دانشجویان، روز شنبه درصدد برآمدند برای گسترش حوزه تظاهرات، دانشگاه تهران و مقابل درب اصلی این دانشگاه را به عنوان دومین نقطه برای گسترش دادن تظاهرات و کشاندن تدریجی آن به خیابان های اصلی و پررفت و آمد شهر برگزینند. به همین دلیل روز شنبه دانشگاه تهران و درب مقابل آن به عرصه تظاهرات و تجمعات غیرقانونی تبدیل شد. تظاهرات و تجمعات غیرقانونی را کسانی راه انداختند که محور  تبلیغات سیاسی آن ها قانون گرایی و پرهیز از خشونت خیابانی و غیرخیابانی است.  برخی از شعارها عبارت بودند از :“مجلس بی کفایت ،انحلال ، انحلال“،  ”فرمانده نیروی انتظامی اعدام باید گردد ”، ”استبداد حیا کن ، حکومت را رها کن“، ”ناطق نوری نمی خوایم ، مجلس زوری نمی خوایم“ ...

این شعارها اساسا ربطی به واقعه کوی دانشگاه نداشتند ، چنان که در حالی شعار اعدام فرمانده نیروی انتظامی سر داده می شد که طبق گزارش کمیته تحقیق هیچ گونه دخالتی در ماجرای کوی دانشگاه نداشت. گذشته از برخی درگیری های پراکنده در محل تظاهرات، تعدادی از تظاهرکنندگان به ماشین های عابران حمله کردند و در برخی موارد وسائط نقلیه را به آتش کشیدند، به خودروهای نیروی انتظامی از سوی تظاهرکنندگان حملاتی شد. خشونت علیه افرادی که ظاهر مذهبی داشتند قابل توجه بود و تعدادی از افراد مورد ضرب و شتم قرار گرفتند.

در حالی که طبق دستور وزارت کشور نیروی انتظامی حق هیچ گونه دخالتی در مقابله با تظاهرات را نداشت، تظاهرکنندگان چندین خیابان تهران را به عرصه ی خشونت و امر و نهی خود تبدیل کردند. تظاهرکنندگان خیابان های مذکور را به اختیار خود باز و بسته می کردند و برای عبور خودروها و عبورو مرورهای دیگر مسیر تعیین می کردند. موضوعی که در اولین روز کار هفته قابل توجه بود، استفاده ی برخی از مطبوعات چون صبح امروز ، خرداد ، نشاط و ... از تیترهای هیجانی و ملتهب کننده ای چون «دانشگاه تهران به خاک و خون کشیده شد» و ارائه تصاویر نادرستی از فاجعه کوی بود.  رفته رفته از ابتدای روز شنبه تا روز سه شنبه به مرور نقش دانشجویان کمتر و کمتر می شد به خصوص از روز دوشنبه که تشکل های مختلف دانشجویی اعلام برائت از آشوب طلبان را کردند و از آن سو هر روز حضور افراد لاابالی و فرصت طلب بیشتر می شد و همچنان روز به روز بر ابعاد فاجعه افزوده می شد.

روز دوشنبه 21 تیر ماه مقام معظم رهبری در دیداری با اقشار مختلف ضمن ابراز ناخشنودی از حمله به خوابگاه جوانان و دانشجویان و سفارش آنان به دشمن شناسی از سردمداران خطوط و گرایش های سیاسی خواستند که با پرداختن به قضایای بیهوده موجبات سوء استفاده دشمن را فراهم نیاورند. 

در روز سه شنبه 22 تیر حضرت آیت الله خامنه ای، طلایه دار انقلاب اسلامی بیانیه ای به این شرح صادر کردند.

«بسم الله الرحمن الرحیم

ملت رشید و غیور ایران ،مردم عزیز تهران

دو روز است که جمعی از اشرار با کمک و همراهی برخی گروه های سیاسی ورشکسته و با تشویق اسلام و انقلاب گمان کرده اند انقلاب و مردم مومن و انقلابی به آنان اجازه خواهند داد که با فتنه گری خود، راه سلطه ی آمریکای جنایتکار را بر میهن عزیز ما هموار کنند. گروهکهای وابسته و معاند، طبق تحلیل اربابان و معلمان خود، گمان کرده اند مردم ایران از اسلام و انقلاب دست برداشته اند و به  و پشتیبانی دشمنان خارجی در سطح تهران، به فساد و تخریب اموال و ارعاب و عربده جویی پرداخته و موجب سلب امنیت و آسایش مردم شده اند. دشمنان زبون و حقیر خیال باطل خود می خواهند از انقلاب اسلامی انتقام بگیرند ولی غافل از این که ملت مومن و شجاع و هوشیار به آنان و اربابان و پشتیبانان آنان اجازه ی ادامه ی شرارت را نخواهند داد و نظام مقتدر اسلامی، آنان را به شدت منکوب خواهد کرد.

به مسئولان در دولت و به خصوص مسئولان امنیت عمومی تأکید شده است که با درایت و قدرت، عناصر مفسد و محارب را بر جای خود بنشانند و بی شک کسانی که چشم به فتنه انگیزیهای این روسیاهان دوخته اند، مأیوس خواهند شد. ملت بزرگ ایران مخصوصا جوانان عزیز باید در کمال هوشیاری مراقب حرکات دشمن باشند و به طور کامل با مأموران، همکاری کنند و عرصه را بر عناصر مزدور و خود فروخته ی دشمن تنگ نمایند و به خصوص فرزندان بسیجی ام باید آمادگی های لازم را در خود حفظ کنند و با حضور خود در هر صحنه ای که حضور آنان در آن لازم است، دشمنان زبون را مرعوب و منکوب سازند.

تأئید اسلام و مسلمین را از خداوند متعال مسألت می کنم.

سید علی خامنه ای- 22/04/1387»

شورای هماهنگی نیروهای انقلاب اسلامی، روز چهارشنبه را روز راهپیمایی و تجمع علیه دسیسه ی بیگانگان و عوامل آشوبگر داخلی اعلام کرد.

در روز چهارشنبه 23 تیر 78 حماسه ای دیگر رقم خورد تا دشمنان انقلاب بدانند که فرزندان خمینی و عاشقان ولایت هنوز هم به اسلام و انقلاب وفادارند. تظاهرات گسترده ای در سراسر ایران شکل گرفت. در تهران این تظاهرات میلیونی که از سوی اقشار مختلف مردم برگزار شد نمود خاصی داشت. رسانه های بیگانه متعجب از این همه شور و هیجان، پوششی جزئی از این رخداد داشتند و ایادی معدود داخلی آن ها مرعوب شور انقلابی مردم شدند. شعارهای مردم در این روز عبارت بود از ”ای رهبر آزاده ، آماده ایم ، آماده ”، ”حسین حسین شعار ماست ، شهادت افتخار ماست“، ”ما همه سرباز توایم ، خامنه ای ، گوش به فرمان توایم خامنه ای“،  ”حزب فقط حزب علی ، رهبر فقط سید علی ”، ”مرگ بر آشوب گر“، ...

فتنه تیر هرچه بود گذشت و در زیر چرخ های بالنده انقلاب و گام های استوار مردمی که در اوج عصر دنیاگرایی جهان، بی نظیرترین انقلاب الهی و معنوی را به وجود آورده اند، خرد شد. گرچه فتنه تیر برای مردم و انقلاب زیانبار بود ولی این نتیجه را داشت که دنیا بفهمد راه خمینی ادامه دارد و آیت ال.. خامنه ای محبوب و مقتدای عموم ملت ایران است.

اشاره : بررسی تحلیلی واقعه تیر 78 نیازمند نگاهی عمیق تر و موشکافانه تری بود که در این مجال کم و فضای کم نشریه، امکان آن وجود نداشت و  این مقال فقط و فقط  روایتی تاریخی، آن ها بسیار محدود از آن فاجعه بود.

منابع :

کتاب برای تاریخ نوشته فرهاد نظری

کتاب براندازی در سکوت نوشته مرتضی قمری وفا

کتاب بازی ترور نوشته حمید رسایی

آرشیو روزنامه های چاپ شده در ایران طی سال های 78 و 79

پاسخی به یک منتقد
هوشیار باشیم ! نقض قانون با شعار دفاع از قانون .
[عناوین آرشیوشده]